Ο ευτυχισμένος τραγικός

 

sophocles (1)Είναι ο δημιουργός που κατ’ εξοχήν απεικόνισε, με μελαγχολική και γεμάτη οδύνη σοφία, την τραγική μοίρα του ανθρώπου, όπως μέχρι σήμερα ακόμα την αντιλαμβανόμαστε. Ο ποιητής που κατανόησε, όσο κανείς άλλος, την αστάθεια, την αβεβαιότητα και τον πόνο της ανθρώπινης ύπαρξης και έδειξε τον άνθρωπο που πλήττεται από το κακό πέρα από κάθε όριο και μέχρι την τελική συντριβή του, τον άνθρωπο που παγιδεύεται ανελέητα στο δίχτυ της παρανόησης και της ειρωνείας, που εγκαταλείπεται στη μοναξιά και απομονώνεται στο τραγικό του πεπρωμένο μέχρι την αναπόφευκτη καταστροφή. Είναι εκείνος που, στο τελευταίο του έργο, συνόψισε μέσα σε ελάχιστους μόνο στίχους τη βασική αρχή ή το τελικό συμπέρασμα της απόλυτης ανθρώπινης τραγωδίας:

          Το να μην έχεις γεννηθεί,

          αυτό είναι το καλύτερο·

          το δεύτερο καλό, αν έχεις

          γεννηθεί, να πας το γρηγορότερο

          εκεί απ’ όπου βγήκες. 

Οι θεοί, ωστόσο, προς τους οποίους επεδείκνυε σε όλη του τη ζωή βαθιά ευσέβεια, παραδόξως δεν φαίνεται να στέρησαν από τον ίδιο αυτόν άνθρωπο, τον Σοφοκλή, καμία χάρη και ευδαιμονία που θα μπορούσαν να του προσφέρουν. Στην προσωπική και κοινωνική του ζωή, έξω δηλαδή από τις τραγωδίες που παρουσίασε, ήταν ένας άνθρωπος όμορφος, από ξεχωριστή οικογένεια, γοητευτικός και αγαπητός σε όλους. Έλαβε φροντισμένη ανατροφή, αναδείχθηκε ως νέος σε γυμναστικούς και μουσικούς αγώνες, κέρδισε την πρώτη του νίκη σε δραματικούς αγώνες με την πρώτη του θεατρική εμφάνιση, πριν ακόμη συμπληρώσει τα τριάντα του χρόνια, και αξιώθηκε περισσότερες νίκες από κάθε άλλον τραγικό ποιητή. Αγαπούσε την πόλη του και δεν έφυγε από αυτήν παρά μόνο για να την υπηρετήσει, σε υψηλές και τιμητικές πάντοτε θέσεις: ελληνοταμίας, δύο φορές στρατηγός, επίσημος απεσταλμένος της Αθήνας σε άλλες πόλεις, ειδικός σύμβουλος, στα ογδόντα τρία του χρόνια, για την αντιμετώπιση της σικελικής καταστροφής. Υπήρξε ένας από τους εισηγητές της λατρείας του Ασκληπιού στην Αθήνα και, πιθανότατα, χρημάτισε και ιερέας ενός θεραπευτή ήρωα που ονομαζόταν Άλων. Μεταξύ των ανθρώπων με τους οποίους είχε στενές επαφές στην Αθήνα του χρυσού αιώνα περιλαμβάνονταν ο Περικλής, ο Ηρόδοτος και ο Σωκράτης.

Τον βασάνιζε και αυτόν, όπως όλους μας, ο έρωτας. Γράφει ο Πλάτωνας, στις πρώτες σελίδες της «Πολιτείας» του: «Κάποτε έτυχε να είμαι δίπλα στον Σοφοκλή, τον ποιητή, όταν τον ρώτησε κάποιος, “Πώς τα πας, Σοφοκλή, με τα ερωτικά; Εξακολουθείς να μπορείς να έχεις ερωτική σχέση με γυναίκα;” κι εκείνος του είπε: “Θεός φυλάξοι, άνθρωπέ μου· πάρα πολύ χαίρομαι που γλίτωσα από αυτό, σαν να ξέφυγα από κάποιον λυσσασμένο κι άγριο εξουσιαστή”». Έζησε ενενήντα δύο ολόκληρα χρόνια.

Ποιος είπε ότι ο δημιουργός οφείλει να είναι δυστυχισμένος για να καταφέρει να βυθιστεί στα έγκατα της ανθρώπινης κατάστασης;

Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος 

 

 

 

2 σκέψεις σχετικά με το “Ο ευτυχισμένος τραγικός

  1. Καλησπέρα! Ξεκινώντας από το τέλος, ας πω,οτι οι περισσότεροι δραματικοί δημιουργοί είχαν βιώσει στην προσωπική τους ζωή τον πόνο, την απώλεια, τις συναισθηματικές κακουχίες , δηλαδή συναισθήματα και καταστάσεις που περιέγραψαν στα έργα τους..Μπορεί να μην ήσαν δυστυχείς κατά τον χρόνο παραγωγής των δημιουργημάτων τους, αλλά είχαν περάσει κάποτε πριν από την δικιά τους κόλαση..Αυτό έχω παρατηρήσει ταιριάζοντας τα έργα με την ζωή των δημιουργών τους.. Αυτό για τους περισσότερους..Υπάρχουν, όμως και οι άλλοι ο πλέον φωτεινοί..οι Μέγιστοι . Που δεν μου έχει προκύψει οτι είχαν διέλθει από τέτοιους σκιώδεις λαβυρίνθους στην ψυχή τους, ώστε να τους αποτυπώσουν, όπως και έκαναν, τόσο παραστατικά με βάθος ανάλυσης στα έργα τους και δη στα πρόσωπα των ηρώων τους.. Γιατί πως αλλιώς να πω πχ. για τον Ντοστογιέφσκι, για τον Σαίξπηρ, για τον δικό μας τον Σοφοκλή; Αλλά αυτοί οι Μέγιστοι που δεν χρειάστηκε να πάθουν, είναι και οι σπάνιοι. Η εξαίρεση στον Κανόνα.Θαυμάσια η παρατήρησή σας για το μεγάλο μας τραγικό ποιητή!

Σχολιάστε

Εισάγετε τα παρακάτω στοιχεία ή επιλέξτε ένα εικονίδιο για να συνδεθείτε:

Λογότυπο WordPress.com

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό WordPress.com. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Facebook

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Facebook. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Σύνδεση με %s