Μαργαρίτα Νταλακμάνη, Βεγγέρα, εκδ. Θράκα

Η Βεγγέρα της Μαργαρίτας Νταλακμάνη είναι ένα από αυτά τα πολύ μικρά βιβλία που μας αρέσει να τα διαβάζουμε μονοκοπανιά, όταν ξέρουμε πως δεν έχουμε πολύ χρόνο στη διάθεσή μας, για να βρεθούμε τελικά να τα πιάνουμε από την αρχή δυο και τρεις φορές στη σειρά, γιατί δεν μπορούμε να τ’ αφήσουμε τόσο γρήγορα κάτω. Βεγγέρα είναι, ως γνωστόν, η επίσκεψη, αλλά, όπως μας εξηγεί η σημείωση στην αρχή του βιβλίου, πρόκειται για λέξη συγγενική με το λατινικό ρήμα vigilo που σημαίνει αγρυπνώ. Η βεγγέρα λοιπόν είναι επίσης και μια αγρύπνια, σαν αυτή, ίσως, που κάνουμε πάνω από το σώμα του αγαπημένου μας νεκρού τη νύχτα του θανάτου του. Εδώ πρόκειται για μια νυχτερινή συνομιλία, σπασμένη σε δεκαεπτά μέρη, μεταξύ μιας νέας γυναίκας και ενός άλλου προσώπου που την επισκέπτεται χωρίς να κατονομάζεται.

Στο πρώτο θραύσμα αυτού του διαλόγου η γυναίκα ρωτάει τον συνομιλητή της «Γιατί ήρθες;». Η απάντηση δίνεται στο τελευταίο: «Εσύ με κάλεσες. Εσύ με φώναξες εδώ απόψε. Από το ξημέρωμα δημιούργησες στο μυαλό σου κάθε λέξη που είπαμε σε τούτο το δωμάτιο. Διάλεξες τον Δεκαπενταύγουστο, την ημέρα που με γιορτάζουν με θρησκευτική ευλάβεια, να αναζητήσεις ένα θαύμα». Ο αναγνώστης πολύ γρήγορα αντιλαμβάνεται πως αυτό που αρχικά του φάνηκε μια ερωτική συνάντηση είναι τελικά μια συνομιλία της νεαρής γυναίκας με τον θάνατο. Με εκείνη, δηλαδή, τη διαρκή παρουσία μέσα της που τη συνοδεύει από τη στιγμή της γέννησής της, άλλοτε ως φόβος και άλλοτε ως λύτρωση, ως απειλή συνηθέστερα που αφορά άλλοτε την ίδια και άλλοτε τα αγαπημένα της πρόσωπα: «Δεν προειδοποιώ, εσύ με φωνάζεις, εσύ θες να ξέρεις κι εγώ θαρρείς και σου έχω αδυναμία σου ψιθυρίζω το βράδυ στον ύπνο σου».

Δεν υπάρχει τελική συμφιλίωση μεταξύ του θνητού και του Θανάτου, δεν υπάρχει ανακούφιση για τη νεαρή γυναίκα από τη νυχτερινή αυτή συνάντηση. Ο Θάνατος δεν υποχωρεί, ο άνθρωπος δεν παραδίδεται – συνεχίζει να ζει: πεινάει, νυστάζει, φοβάται, θυμώνει, ονειρεύεται το μέλλον ξέροντας ότι το τέλος θα έρθει. Ένας απόηχος από τον Μπέκετ ακούγεται εδώ. Κι αλήθεια, η Βεγγέρα της Μαργαρίτας Νταλακμάνη, παρ’ όλο που εντάσσεται στη σειρά «Ποιητικές Πυροβασίες» των εκδόσεων Θράκα και παρ’ όλο που, στην εποχή μας, εδώ και καιρό στην πραγματικότητα, ποίηση είναι οτιδήποτε γράφει ο ποιητής, το κείμενο αυτό θα μπορούσε να εκληφθεί ως ένας θεατρικός διάλογος, ως ένα σύντομο μονόπρακτο για δύο πρόσωπα, μια καλοκαιρινή νύχτα, που συζητάνε στην κουζίνα ίσως ενός σπιτιού. Ο ένας από τους δύο πίνει και ρωτάει και εξηγεί και διαπραγματεύεται, γυρεύοντας ένα θαύμα. Ο άλλος, ανυποχώρητος, έχει τον τελευταίο λόγο.

Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος