«Η νήσος είναι κατάφυτη και καρπερή. Έχει πολλές καρύδες και οπώρες. Έχει πουλιά (πουλιά του Παραδείσου) έχει και ζώα. Όμως δεν έχει παρά έναν μονάχα κάτοικο – τον ναυαγό.» [Ανδρέας Εμπειρίκος, Οκτάνα]

Ντάνιελ Ντιφόου, Η ζωή και οι εκπληκτικές περιπέτειες του Ροβινσώνα Κρούσου, από το Γιορκ, γραμμένη από τον ίδιο (1719). Η θαυμαστή ιστορία του τυχοδιώκτη που έρχεται αντιμέτωπος με τη φύση, τη μοναξιά, την απελπισία και χάρη στην επινοητικότητά του διασώζεται έχει καταστήσει τον Ροβινσώνα μία από τις αρχετυπικές μορφές της σύγχρονης συνείδησης, πλάι στον Οδυσσέα, τον Δον Κιχώτη και τον Άμλετ.

Ιούλιος Βερν, Σχολή Ροβινσώνων (1882). Πλούσιος και κακομαθημένος νέος ναυαγεί σε ερημονήσι και, άκων εκών, ανακαλύπτει τις πραγματικές αξίες της ζωής – ό,τι περίπου κατορθώνει, έναν αιώνα αργότερα, και ο “Ναυαγός” Τομ Χανκς στην ταινία με αυτόν τον τίτλο. [Ωστόσο το πιο αγαπημένο μου, με παρόμοιο θέμα, μυθιστόρημα είναι «Η μυστηριώδης νήσος» του Βερν]

Μισελ Τουρνιέ, Παρασκευάς ή Στις μονές του Ειρηνικού (1967). Ένας Ροβινσώνας που έχοντας ανακαλύψει στον τόπο του ναυαγίου του και στο πρόσωπο του Παρασκευά τον εαυτό του και τον Άλλο αρνείται, στο τέλος, να εγκαταλείψει το νησί του.

Τζ. Μ. Κουτσί, Μια γυναίκα στο νησί του Ροβινσώνα (1986). Μια γυναίκα ναυαγεί στο νησί όπου βρίσκεται ήδη ναυαγός ο Ροβινσώνας και αφηγείται τη δική της εκδοχή της κοινής τους ιστορίας, καθώς και τις μεταμορφώσεις που υφίσταται η αλήθεια στο μυαλό του συγγραφέα και του αναγνώστη.

Φαίδων Ταμβακάκης, Οι ναυαγοί της Πασιφάης (1997). Τρεις Έλληνες ναυαγούν σ’ ένα μυστηριώδες νησί και αγωνίζονται τόσο για την επιβίωση τους όσο και για να διασώσουν τη μνήμη τους, έχοντας να επιλέξουν ανάμεσα σε μια εξωανθρώπινη αθανασία και στην κοινή ανθρώπινη θνητότητα.

Άντι Γουέιρ, Άνθρωπος στον Άρη (2011). Ένας αστροναύτης ξεμένει στον πλανήτη Άρη, όταν τα υπόλοιπα μέλη της αποστολής του θεωρούν πως είναι νεκρός. Εκτός απροόπτου δεν θα έχει πρόβλημα με το οξυγόνο και το νερό, ενώ έχει φαγητό για έναν περίπου χρόνο. Βοήθεια όμως δεν μπορεί να φτάσει πριν περάσουν τέσσερα χρόνια και, εξάλλου, δεν μπορεί να επικοινωνήσει με τη NASA. Ζόρικα τα πράγματα.

Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος